رابطه معنوی زن و مرد با یکدیگر

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ) مبارکه تحریم/آیه ۶

” اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! خود و خانواده خويش را از آتشى كه هيزم آن انسانها و سنگها هستند نگاهداريد”

نگهدارى خويشتن به ترك معاصى و عدم تسليم در برابر شهوات سركش است، و نگهدارى خانواده به تعليم و تربيت و امر به معروف و نهى از منكر و فراهم ساختن محيطى پاك و خالى از هر گونه آلودگى، در فضاى خانه و خانواده است.

اين برنامه‏ اى است كه بايد از نخستين سنگ بناى خانواده، يعنى از مقدمات ازدواج، و سپس نخستين لحظه تولد فرزند آغاز گردد، و در تمام مراحل با برنامه ‏ريزى صحيح و با نهايت دقت تعقيب شود. به تعبير ديگر مرد خانواده باید بداند حق زن و فرزند تنها با تامين هزينه زندگى و مسكن و تغذيه آنها حاصل نمی‏شود، مهمتر از آن تغذيه روح و جان آنها و به كار گرفتن اصول تعليم و تربيت صحيح است.

قابل توجه اينكه تعبير به” قوا” (نگاهداريد) اشاره به اين است كه اگر آنها را به حال خود رها كنيد به سوى آتش دوزخ پيش میروند و شما وظیفه دارید آنها را از سقوط در آتش دوزخ حفظ كنيد.” وقود” (بر وزن كبود) به معنى” آتشگيره” يعنى ماده قابل اشتعال مانند” هيزم” است. به اين ترتيب آتش دوزخ مانند آتشهاى اين جهان نيست، شعله‏ هاى آن از درون وجود خود انسانها زبانه مى‏كشد! و از درون سنگها! و امروز مى‏دانيم كه هر قطعه از سنگها مركب از ميلياردها ميليارد دانه اتم است كه اگر نيروى ذخيره درون آنها آزاد شود چنان آتشى برپا مى‏كند كه انسان را خيره مى‏كند. (تفسير نمونه،    ج‏۲۴ ،   ۲۹۰    و ۲۸۷) پس هر کس نسبت به خانواده خود دلسوز است باید در جهت سعادت و کمال تک تک اعضای آن تلاش کند.

همچنین يازدهمين ويژگى مؤمنان راستين در سوره فرقان این است:

(وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ‏) مبارکه فرقان/آیه ۷۴

” آنها پيوسته از درگاه خدا مى‏خواهند و مى‏گويند پروردگارا از همسران و فرزندان ما كسانى قرار ده كه مايه روشنى چشم ما گردد”!

بديهى است منظور آیه اين نيست كه مومنان تنها در گوشه ‏اى بنشينند و دعا كنند، بلكه دعا دليل شوق و عشق درونيشان بر اين امر، و رمزی برای تلاش و كوشش است. مومنان واقعی آنچه در توان دارند برای تربيت فرزندان و همسران و آشنايى آنها به اصول و فروع اسلام و راه هاى حق و عدالت، فروگذار نمى‏كنند و در آنجا كه دستشان نمى‏رسد دست به دامن لطف پروردگار مى‏زنند و دعا مى‏كنند.

اهمیت خانواده را از همین آیۀ قرآن میتوان به خوبی درک کرد چراکه هبه به چیزی گفته می‌شود که به انسان می‌بخشند و به نوعی یک هدیۀ ویژه است. عبارت «هب‌لنا» در این آیه نشان می‌دهد که دعا برای خانوادۀ خوب، دعا برای دریافت یک هدیۀ ویژه از جانب پروردگار است. در اینجا از خدا می‌خواهیم که همسران و فرزندان ما را نورِچشم ما و مایۀ روشنی دیدگان ما قرار دهد. یعنی هرگاه همسر خود را می‌بینیم شاد و مسرور شویم و این فراتر از دوست داشتن است .نکتۀ جالب در این آیه این است که ابتدا از همسر نام برده شده است. یعنی اول باید همسر نورِچشم انسان باشد و بعد فرزندان. چرا که اگر رابطۀ درستی بین زن و شوهر برقرار نباشد، معمولاً فرزند هم درست تربیت نخواهد شد.

رابطه معنوی زن و مرد با یکدیگر و تعالی آن در ارتباط با خدا باعث میشود خانواده از یک قوام، نورانیت و معنویت برخوردار باشد. در خانواده‌ای که مادر جلوی بچه‌ها به پدر خانواده احترام لازم را نگذارد، معمولاً بچه‌ها هم به پدرشان احترام لازم را نمی‌گذارند. اگر مادر همیشه جلوی بچه‌ به پدر احترام بگذارد، این بچه به طور خودکار به پدرش احترام خواهد گذاشت. پس وقتی پدر بگوید: «این کار از نظر من باید انجام شود» بچه یاد گرفته که از امر پدر پیروی کند و به او احترام بگذارد به همین خاطر بدون چون و چرا انجام میدهد.

از سوی دیگر اگر پدر جلوی بچه‌ها راحت دلِ مادرِ خانواده را بشکند، بچه‌ها هم راحت دلشان می‌آید که این مادر را اذیت کنند. و الا اگر پدر خانواده جلوی بچه‌ها دلِ مادرِ خانه را نشکند و به او محبت کند، بچه‌ها هم دلشان نمی‌آید دل مادرشان را بشکنند. در این صورت اهرم تربیت در خانه این خواهد بود که مادر به بچه‌اش بگوید: «من دوست ندارم فلان کار را انجام دهی» همین کافی خواهد بود که بچه به دنبال آن کارِ بد نرود.